Τι να περιμένουμε μετά από χειρουργείο καρδιάς
Ένας οδηγός της Αμερικανικής Εταιρείας Χειρουργών Θώρακος που δίνει απαντήσεις σε ερωτήσεις ασθενών και των οικογενειών τους γύρω από το χειρουργείο καρδιάς. Πάντα όμως θα πρέπει να ακολουθούμε τις ειδικές οδηγίες του θεράποντα ιατρού εάν αυτές διαφέρουν από τις γενικές που αναφέρονται εδώ. Κάθε ασθενής ανταποκρίνεται στη χειρουργική επέμβαση με διαφορετικό τρόπο. Είστε μοναδικοί! Και η αποκατάσταση από κάθε συγκεκριμένη χειρουργική επέμβαση, είτε πρόκειται για στεφανιαία παράκαμψη σε αποφραγμένες αρτηρίες, είτε αντικατάσταση ή επιδιόρθωση βαλβίδας για στένωση ή ανεπάρκεια βαλβίδας είναι κατά κάποιο τρόπο διαφορετική. Παρά τις διαφορές αυτές κάποιες γενικεύσεις μπορούν να γίνουν. Είναι φυσιoλογικό να… …..Μην έχετε πολύ όρεξη. Θα χρειαστούν αρκετές εβδομάδες για να επιστρέψει η όρεξη. Πολλοί ασθενείς παρατηρούν μείωση της αίσθησης της γεύσης ή και απουσία της. Ορισμένοι διαμαρτύρονται για ναυτία με την μυρωδιά φαγητού για μία ή δύο εβδομάδες μετά το χειρουργείο. …..Έχετε πρήξιμο στο πόδι, ειδικά εάν υπάρχει τομή. Το πόδι αυτό τείνει να πρήζεται για κάποιο χρονικό διάστημα. (περίπου 3 μήνες) Ανασήκωμα των ποδιών θα βοηθήσει. Φοράτε τις ελαστικές κάλτσες που σας έχουν χορηγηθεί όταν περπατάτε. …..Έχετε δυσκολία ύπνου το βράδυ. Μπορεί είτε να μην σας πιάνει ο ύπνος, είτε να ξυπνάτε το βράδυ κατά τις 02.00 ή 03.00 και να είναι δύσκολο να ξανακοιμηθείτε. Αυτό θα βελτιωθεί. Ένα αναλγητικό πριν τον ύπνο μπορεί να βοηθήσει. …..Έχετε προβλήματα δυσκοιλιότητας. Χρησιμοποιήστε καθαρτικό της επιλογής σας. Προσθέστε περισσότερα φρούτα, ίνες και χυμούς στη δίαιτά σας. …..Έχετε εναλλαγές της διάθεσης και να αισθάνεστε κατάθλιψη. Μπορεί να έχετε καλές μέρες και κακές μέρες. Μην αποθαρρύνεστε. Αυτό θα καλυτερεύσει. …..Έχετε μία διόγκωση στο πάνω τμήμα της τομής του στέρνου. Είναι από την συρραφή του υποδορίου και θα εξαφανιστεί με τον χρόνο. …..Αντιλαμβάνεστε περιστασιακά σε αλλαγή θέσης ένα θόρυβο κλικ στο στέρνο ή μία αίσθηση ότι «παίζει» στις κινήσεις τις πρώτες ημέρες μετά το χειρουργείο. Αυτό θα πρέπει να βαίνει μειούμενο με τον χρόνο και να σταματήσει πλήρως στις δύο εβδομάδες. Εάν χειροτερεύει ενημερώστε τον χειρουργό σας. …..Έχετε μυϊκούς πόνους στους ώμους και στην πλάτη και ελαφρά αίσθηση πίεσης στο στέρνο. Και αυτό θα βελτιωθεί με την πάροδο του χρόνου. Μην διστάζετε να παίρνετε τα απλά αναλγητικά που σας έχουν συνταγογραφήσει. (π.χ. το απλό Depon ή το Lonarid ) Για να αισθανθείτε καλύτερα θα χρειαστούν τέσσερις με έξι εβδομάδες. Θυμηθείτε να παίρνετε όλα τα φάρμακα που σας έχουν συνταγογραφηθεί από τον χειρουργό σας. Εάν χρησιμοποιηθεί μαστική αρτηρία ( λέγεται και έσω θωρακική) πιθανά αισθάνεστε ένα μούδιασμα στην περιοχή δίπλα και παράλληλα από την τομή του στέρνου. Εάν χρησιμοποιηθούν και οι δύο θα αισθάνεστε μούδιασμα και στις δύο περιοχές δίπλα και παράλληλα από την τομή του στέρνου. Αυτό είναι φυσιολογικό και θα περάσει με τον χρόνο. Εάν σας έχουν τοποθετηθεί steri-strips τα αντικαθιστάτε μετά το μπάνιο σας αλλά δεν τα κρατάμε περισσότερο από μία εβδομάδα. Συνεχίστε το πρόγραμμα των ασκήσεων φυσιοθεραπείας που ακολουθούσατε στο νοσοκομείο.

Περιποίηση της τομής
Κατά την παραμονή στο νοσοκομείο ο γιατρός σας έχει δώσει οδηγίες για την περιποίηση του τραύματος. Μετά την έξοδό σας οι περισσότεροι χειρουργοί συμφωνούν ότι είναι ασφαλές να πλύνετε τις τομές καθημερινά με ήπιο σαπούνι και ζεστό νερό. Αποφύγετε έντονο τρίψιμο. Εάν φύγετε με υπόλοιπα staples στην τομή του στέρνου ή και του ποδιού θα αφαιρεθούν σε μία εβδομάδα από τον χειρουργό σας. Επειδή οι τομές είναι ευαίσθητες στον ήλιο να αποφεύγετε την έκθεσή τους στον ήλιο τον πρώτο χρόνο από την επέμβαση. Τον πρώτο χρόνο η τομή θα είναι σκούρο χρώμα από την εναπόθεση μελανίνης και το χρώμα θα αποκατασταθεί τον επόμενο χρόνο. Μην εφαρμόζετε κρέμες, λάδια, πούδρες, λοσιόν, χωρίς την συμβουλή του χειρουργού σας. Ελέγχετε την τομή σας καθημερινά. Ενημερώστε τον γιατρό σας εάν αντιληφθείτε οτιδήποτε από τα ακόλουθα: – Αυξημένη ευαισθησία στην γραμμή της τομής. – Αυξημένη ερυθρότητα ή πρήξιμο γύρω από τα όρια της τομής. – Οποιαδήποτε νέα ή αυξανόμενη εκροή. – Επίμονος πυρετός.

Περιποίηση της τομής του ποδιού
Εάν στο χειρουργείο σας συμπεριλαμβανόταν και η λήψη μοσχεύματος από το πόδι, ακολουθείστε αυτές τις οδηγίες: – Φροντίστε την τομή σύμφωνα με τις παραπάνω γενικές οδηγίες. – Αποφύγετε το σταύρωμα των ποδιών γιατί μειώνει την κυκλοφορία. – Μην κάθεστε ή στέκεστε στην ίδια θέση για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. – Ανασηκώστε το πόδι σε σκαμνί ή τραπεζάκι όταν κάθεστε. Μπορείτε να ξαπλώνετε σε καναπέ και να βάζετε το πόδι ή τα πόδια στον βραχίονα του καναπέ. – Ελέγξτε το πόδι καθημερινά για πρήξιμο. Το πρήξιμο θα πρέπει να μειώνεται όταν ανασηκώνετε το πόδι και να αυξάνεται όταν στέκεστε όρθιοι. Εάν συνεχίζει να αυξάνεται ενημερώστε τον γιατρό σας. – Οι αντιθρομβωτικές κάλτσες πρέπει να φοριούνται όταν είστε όρθιοι, τουλάχιστον για δύο εβδομάδες από το εξιτήριο. Βοηθούν στην μείωση του πρηξίματος. – Αφαιρέστε τις αντιθρομβωτικές κάλτσες όταν κοιμάστε. Πλένετε τις κάλτσες με ήπιο σαπούνι και νερό και αφήστε να στεγνώσουν στον αέρα.

Φαρμακευτική Αγωγή
Ο γιατρός σας θα σας δώσει την συνταγή με τα φάρμακα που χρειάζεστε μετεγχειρητικά λίγο πριν φύγετε από το νοσοκομείο. Θα τα παίρνετε ακριβώς όπως αναγράφονται. Να έχετε την λίστα των φαρμάκων, την δοσολογία και τον χρόνο που τα παίρνετε πάντα μαζί σας στο πορτοφόλι σας ή στη τσάντα σας. Μην πάρετε άλλα φάρμακα ή φάρμακα που παίρνατε προ του χειρουργείου χωρίς να ενημερώσετε τον γιατρό σας. Οποιαδήποτε πληροφορία ή ερώτηση σχετικά με την φαρμακευτική αγωγή πρέπει να σας έχει απαντηθεί πριν το εξιτήριο από τον γιατρό σας ή την νοσηλεύτρια επικοινωνίας.

Παρενέργειες αγωγής
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι κάθε φαρμακευτική αγωγή μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες. Αν έχετε οποιαδήποτε από τις ακόλουθες παρενέργειες, θα πρέπει να καλέσετε τον γιατρό σας. – Υπερβολική ναυτία, διάρροια, δυσκοιλιότητα ή στομαχικό πόνο. – Εμέτους. – Ζαλάδα ή αδυναμία όταν είστε όρθιοι. – Confusion. – Tingling στα χέρια και τα πόδια. – Υπερβολικά αργούς ή γρήγορους σφυγμούς. – Εξάνθημα δέρματος. – Ασυνήθεις μώλωπες ή αιμορραγία.
Μεταγχειριτικά συμπτώματα που χρήζουν προσοχής ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ – Έντονα κόκκινα κόπρανα – Πόνος στο στήθος (στηθαγχικός όπως προεγχειρητικά) – Κρυάδες ή πυρετός – Αιμόπτυση με τον βήχα – Επεισόδια ζάλης – Ταχυσφυγμία περισσότερο από 150 σφύξεις το λεπτό, σε συνδυασμό με δύσπνοια ή νέος άρρυθμος σφυγμός. – Νέο επεισόδιο ναυτίας, εμέτου ή διάρροιας – Κοιλιακό άλγος – Δύσπνοια που δεν σταματά με ξεκούραση – Αιφνίδιο μούδιασμα ή αδυναμία στα χέρια ή στα πόδια – Αιφνίδια σοβαρή κεφαλαλγία ΚΑΛΕΣΤΕ ΤΟΝ ΤΟΠΙΚΟ ΓΙΑΤΡΟ – Έξαρση ουρικής αρθρίτιδας – Πυρετός μεγαλύτερος από 38.0 C δύο φορές μέσα στο 24ωρο – Σοβαρό αίσθημα κόπωσης – Πόνος στο πίσω μέρος της κνήμης όταν ανασηκώνονται τα πέλματα. – Συνεχιζόμενη αιμορραγία από τις τομές – Οξύς πόνος σε βαθειά αναπνοή – Εξάνθημα δέρματος – Ουρολοίμωξη: συχνουρία, αίσθημα καύσους κατά την ούρηση, αίμα στα ούρα – Αύξηση του βάρους περισσότερο από 1.5 κιλά το 24ωρο – Επιδεινούμενο οίδημα στα κάτω άκρα – Επιδεινούμενη δύσπνοια

Δραστηριότητα
Σταματήστε αμέσως κάθε δραστηριότητα αν αισθανθείτε δυσκολία στην αναπνοή, άρρυθμους κτύπους καρδιάς ή αδυναμία-ζαλάδα και πόνο στο στήθος. Ξεκουραστείτε μέχρι να σταματήσουν τα συμπτώματα αυτά. Εάν συνεχίσουν πέραν των 20 λεπτών ξεκούρασης ενημερώστε τον γιατρό σας. Μπάνιο : Μπορείτε να κάνετε ντους μόλις τα σύρματα βηματοδότησης και τα κλιπ δέρματος αφαιρεθούν. Να αποφεύγετε την υπερβολική παραμονή στο νερό μέχρι να επουλωθούν οι τομές και το πολύ ζεστό νερό. Ένδυση : Φοράτε άνετα , φαρδιά ρούχα που δεν πιέζουν τις τομές και δεν σας δυσκολεύουν στην αλλαγή τους. Ξεκούραση : Για την ανάρρωση σας απαιτείτε ισορροπία στην δραστηριότητα και στην ανάπαυση. Αναπαυθείτε ανάμεσα στις δραστηριότητες και κοιμηθείτε για μικρά διαστήματα στην διάρκεια της ημέρας. Η ανάπαυση επίσης περιλαμβάνει και το να μένετε ήρεμοι χωρίς συνομιλίες για 20-30 λεπτά. Μετά από κάθε γεύμα αναπαυθείτε για 30 λεπτά και μετά ξεκινήστε την δραστηριότητά σας. Περπάτημα : Αποτελεί την καλύτερη μορφή άσκησης διότι αυξάνει την κυκλοφορία σε όλο το σώμα και την καρδιά. Είναι σημαντικό να αυξάνεται προοδευτικά. Περπατήστε στο δικό σας ρυθμό. Σταματήστε όταν κουραστείτε. Κάθε ασθενής αυξάνει προοδευτικά το περπάτημα σε διαφορετικό ρυθμό από τους άλλους. Οι φυσιοθεραπευτές θα σας δώσουν ένα εξατομικευμένο πλάνο δραστηριότητας πριν την έξοδό σας από το νοσοκομείο. Είναι πολύ σημαντικό να κατανέμετε τις δραστηριότητες σας σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Μην προσπαθείτε να τα κάνετε όλα σε μία ημέρα. Σε πολύ κρύο ή σε πολύ ζεστό καιρό να βαδίζετε εντός της οικίας ή μέσα σε εμπορικά κέντρα. Σε κρύο καιρό να φοράτε κασκόλ που να καλύπτει το λαιμό και την μύτη. Σκάλες : Γενικά επιτρέπεται να ανεβαίνετε σκαλιά εκτός αν σας το απαγορεύσει ο γιατρός σας. Ανεβείτε σε αργό ρυθμό. Σταματήστε για ανάπαυση εάν κουραστείτε. Εάν χρησιμοποιείτε για στήριξη στις σκάλες τις χειρολαβές μην τραβάτε με δύναμη. Κυρίως χρησιμοποιείστε τα πόδια σας. Sex: Μπορείτε να ξαναρχίστε όταν αισθάνεστε άνετα. Για πολλούς ασθενείς αυτό συμβαίνει στις δύο με τέσσερεις εβδομάδες μετά το εξιτήριο εκτός και εάν σας συμβουλεύσει διαφορετικά ο ιατρός σας. Οδήγηση : Βόλτες χωρίς να οδηγείτε επιτρέπονται από την πρώτη στιγμή. Αποφύγετε οδήγηση αυτοκινήτου για έξι εβδομάδες μετά το χειρουργείο. Το διάστημα αυτό προτείνεται για να μπορέσει να δέσει το στέρνο. Οι κινήσεις για τον ίδιο λόγο θα πρέπει να είναι περιορισμένες και αργές για το ίδιο χρονικό διάστημα. Αν χρειαστεί να ταξιδέψτε θα σταματάτε για περπάτημα μερικών λεπτών κάθε δύο ώρες. Ανύψωση βάρους : Κατά την διάρκεια της επούλωσης αποφύγετε να φορτίζετε το στέρνο με πίεση όπως για παράδειγμα με την ανύψωση βάρους. Αποφύγετε την ανύψωση βάρους, την ώθηση ή το τράβηγμα σε βάρος που να ξεπερνά τα 5 κιλά τις πρώτες 6 εβδομάδες από το χειρουργείο. Αποφύγετε την μετακίνηση επίπλων, την ανύψωση βαλίτσας ή ειδών που αγοράσατε, το σκούπισμα, τις εργασίες στον κήπο και φυσικά την ανύψωση μικρών παιδιών. Μην κρατάτε την αναπνοή σας κατά την διάρκεια οποιασδήποτε δραστηριότητας ειδικά όταν σηκώνετε βάρος ή στην τουαλέτα. Εργασία : Οι περισσότεροι ασθενείς θα είναι έτοιμοι να επιστρέψουν στην εργασία τους 6 με 12 εβδομάδες από το χειρουργείο. Ρωτήστε τον γιατρό σας πότε μπορείτε εσείς να επιστρέψετε. Επισκέπτες : Περιορίστε τις επισκέψεις στο σπίτι. Εάν κουραστείτε αφήστε τους επισκέπτες και αναπαυθείτε στο κρεβάτι σας. Οι συγγενείς και φίλοι θα το καταλάβουν.

Οδηγίες ασκήσεων
Σταματήστε κάθε άσκηση αν αισθανθείτε δύσπνοια, ζάλη, κράμπες στα πόδια, ξαφνική αδυναμία, ή και πόνο στηθάγχης. Εάν επιμένουν τα συμπτώματα ενημέρωσε τον γιατρό σου. Εάν οι παλμοί της καρδιάς στη διάρκεια άσκησης είναι περισσότερες από 30 σε σύγκριση με τους παλμούς σε ηρεμία τότε έχετε ασκηθεί βαρύτερα από ότι έπρεπε. Στη περίπτωση αυτή θα πρέπει να προσαρμόσετε ανάλογα το πρόγραμμα ασκήσεων και δραστηριοτήτων την επόμενη φορά

Έλεγχος παλμών
Ελέγχοντας τους παλμούς βοηθά να προσαρμόσετε τις δραστηριότητες μέσα στα πλαίσια του φυσιολογικής συχνότητας παλμών. Πριν φύγετε από το νοσοκομείο μάθετε πώς να ψηλαφείτε τον παλμό σας. Μόλις το αισθανθείτε, μετρείστε τις σφύξεις για 15 δευτερόλεπτα και πολλαπλασιάστε επί τέσσερα. Αυτό σας δείχνει πόσες φορές το λεπτό κτυπά η καρδιά σας.

Δίαιτα
Ο Γιατρός σας θα σας συστήσει να ακολουθείστε δίαιτα με χαμηλά λιπαρά και χωρίς αλάτι. Αυτό θα σας βοηθήσει να μειωθεί το ρίσκο να υποστείτε ένα νέο καρδιακό επεισόδιο με επακόλουθο μία νέα αγγειοπλαστική ή ένα νέο χειρουργείο. Θα πρέπει λιγότερο από το 30% των προσλαμβανομένων θερμίδων να προέρχεται από λίπος. Προσπαθήστε νε ελέγξτε το βάρος με λιγότερα κορεσμένα λίπη και χοληστερίνη. Η American Heart Association (AHA) προτείνει τα κεκορεσμένα λιπαρά οξέα να αποτελούν το 8-10% των προσλαμβανομένων θερμίδων τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα πρέπει να προσδίδουν μέχρι το 10% των θερμίδων και τα μονοακόρεστα το υπόλοιπο από το συνολικό προσλαμβανόμενο λίπος περίπου 10-15% από τις συνολικές θερμίδες. Η προσλαμβανόμενη Χοληστερόλη θα πρέπει να είναι λιγότερη από 300mg ημερησίως. Η πρόσληψη αλατιού (NaCl) δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 2.4gr την ημέρα. Αποφύγετε να προσθέτετε αλάτι στο μαγείρεμα ή να το εμφανίζετε στο τραπέζι. Αρχίστε τις αλλαγές στη δίαιτα όταν η όρεξη επιστρέψει στα φυσιολογικά επίπεδα. Ημερήσιο βάρος : – Μετρήστε καθημερινά το βάρος σας την ίδια πρωινή ώρα, μετά την ούρηση και πρίν το πρωινό φαγητό. Χρησιμοποιήστε την ίδια ζυγαριά. – Σημειώστε σε ημερολόγιο το βάρος σας. – Ενημερώστε το γιατρό σας αν το βάρος σας αυξηθεί κατά ένα κιλό την διάρκεια της νύκτας.

Πότε θα επιστρέψετε στις συνήθεις δραστηριότητες
ΠΡΩΤΕΣ ΕΞΙ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ: – Ελαφρές οικιακές εργασίες (ξεσκόνισμα, πλύσιμο πιάτων, συγύρισμα τραπεζιού, δίπλωμα πετσετών) – Ελαφρές εργασίες κήπου (πότισμα γλαστρών, περιποίηση λουλουδιών) – Επιδιορθώσεις με χρήση βελόνας, διάβασμα – Μαγείρεμα – Ανέβασμα σκάλας – Μικρές τεχνικές εργασίες – Ψώνια – Παρακολούθηση αθλητικών διοργανώσεων, θρησκευτικών εκδηλώσεων, κινηματογράφου, φαγητό σε εστιατόρια